Düzensiz Göç
Düzensiz göç, bir ülkeye yasal olmayan yollarla giriş yapılması, ülkede yasal olarak bulunma hakkının sona ermesine rağmen kalınmaya devam edilmesi veya yasal yollarla girilmiş olsa bile çalışma veya oturma izni gibi izinlerin ihlal edilmesi durumlarını kapsayan bir göç türüdür. Düzensiz göç, hem göçmenlerin kendileri hem de göç alan ve göç veren ülkeler açısından çeşitli sorunlara yol açabilmektedir.
Tanımlar ve Kavramlar
- Göç: Bireylerin veya grupların, siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel veya çevresel nedenlerle bir yerden başka bir yere kalıcı veya geçici olarak yer değiştirmesi olayıdır. (Göç)
- Uluslararası Göç: Ülke sınırlarını aşan göç hareketleridir.
- Yasal Göç: Bir ülkenin göç yasalarına ve düzenlemelerine uygun olarak gerçekleştirilen göçtür.
- Mülteci: 1951 Mülteci Sözleşmesi uyarınca, zulüm korkusu taşıyan ve ülkesine dönemeyen kişidir. (Mülteci)
- Sığınmacı: Mülteci statüsü almak için başvuruda bulunmuş ve başvurusu henüz sonuçlanmamış kişidir. (Sığınmacı)
- Ekonomik Göçmen: Daha iyi yaşam koşulları, iş imkanları veya gelir elde etmek amacıyla göç eden kişidir. (Ekonomik%20Göçmen)
- İnsan Ticareti: Kişilerin zorla çalıştırılması, fuhuşa sürüklenmesi veya diğer sömürü biçimlerine maruz bırakılması amacıyla kaçırılması, taşınması, barındırılması veya teslim alınmasıdır. (İnsan%20Ticareti)
- Göçmen Kaçakçılığı: Maddi çıkar sağlamak amacıyla bir kişinin yasadışı yollarla başka bir ülkeye girişini veya ülkede kalışını kolaylaştırmaktır. (Göçmen%20Kaçakçılığı)
Düzensiz Göçün Nedenleri
Düzensiz göçün pek çok karmaşık nedeni bulunmaktadır:
- Ekonomik Faktörler: Yoksulluk, işsizlik, gelir eşitsizliği gibi ekonomik zorluklar, insanların daha iyi yaşam koşulları arayışıyla başka ülkelere göç etmelerine neden olabilir.
- Siyasi Faktörler: Savaşlar, iç çatışmalar, siyasi baskılar, insan hakları ihlalleri gibi durumlar, insanların güvenli bir yaşam arayışıyla ülkelerini terk etmelerine yol açabilir.
- Sosyal Faktörler: Eğitim, sağlık hizmetleri gibi sosyal imkanlara erişimdeki eşitsizlikler, aile birleşimi, kültürel faktörler de göç kararlarını etkileyebilir.
- Çevresel Faktörler: İklim değişikliği, doğal afetler, kuraklık gibi çevresel sorunlar, insanların yaşam alanlarını terk etmelerine neden olabilir.
- Demografik Faktörler: Nüfus artışı, yaşlanma, işgücü piyasasındaki dengesizlikler de göç hareketlerini etkileyebilir.
Düzensiz Göçün Sonuçları
Düzensiz göç, hem göçmenler hem de göç alan ve göç veren ülkeler açısından çeşitli sonuçlara yol açabilir:
- Göçmenler Açısından:
- İnsan Hakları İhlalleri: Düzensiz göçmenler, insan ticareti, göçmen kaçakçılığı gibi suçlara maruz kalabilir, sömürülebilir, kötü muamele görebilirler.
- Sağlık Sorunları: Yetersiz beslenme, hijyenik olmayan koşullar, sağlık hizmetlerine erişimdeki zorluklar nedeniyle sağlık sorunları yaşayabilirler.
- Sosyal Dışlanma: Ayrımcılık, yabancı düşmanlığı gibi nedenlerle sosyal hayata katılımda zorluklar yaşayabilirler.
- Hukuki Belirsizlik: Yasal statüleri olmadığı için haklarını aramakta zorlanabilirler, sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
- Göç Alan Ülkeler Açısından:
- Güvenlik Sorunları: Düzensiz göç, sınır güvenliği, kamu düzeni gibi konularda sorunlara yol açabilir.
- Ekonomik Etkiler: Düzensiz göçmenlerin kayıt dışı ekonomide çalışması, vergi kaybına, işgücü piyasasında rekabetin artmasına neden olabilir.
- Sosyal Uyum Sorunları: Farklı kültürel geçmişlere sahip insanların bir arada yaşaması, uyum sorunlarına yol açabilir.
- Sağlık Hizmetleri Üzerindeki Yük: Düzensiz göçmenlerin sağlık hizmetlerine erişimi, sağlık sistemleri üzerinde ek yük oluşturabilir.
- Göç Veren Ülkeler Açısından:
- Beyin Göçü: Eğitimli ve nitelikli kişilerin başka ülkelere göç etmesi, ülkenin kalkınması için önemli bir kayıp olabilir.
- Demografik Değişimler: Genç ve yetişkin nüfusun azalması, yaşlı nüfusun artması gibi demografik değişimler yaşanabilir.
- Sosyal Sorunlar: Ailelerin parçalanması, sosyal bağların zayıflaması gibi sosyal sorunlar ortaya çıkabilir.
Düzensiz Göçle Mücadele
Düzensiz göçle mücadele, ulusal ve uluslararası düzeyde koordineli bir yaklaşım gerektirmektedir:
- Göçün Nedenlerinin Ortadan Kaldırılması: Yoksullukla mücadele, ekonomik kalkınma, siyasi istikrarın sağlanması, insan haklarının korunması gibi önlemler alınarak göçün temel nedenleri ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır.
- Yasal Göç Yollarının Genişletilmesi: Yasal göç kanallarının açılması, vize kolaylıkları sağlanması, işgücü anlaşmaları yapılması gibi düzenlemelerle yasal göç teşvik edilmelidir.
- Sınır Güvenliğinin Artırılması: Sınır kontrollerinin sıkılaştırılması, teknolojik imkanlardan yararlanılması, sınır güvenliği personelinin eğitimi gibi önlemlerle sınır güvenliği güçlendirilmelidir.
- Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticaretiyle Mücadele: Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti yapan örgütlerle etkin bir şekilde mücadele edilmeli, bu suçların failleri cezalandırılmalıdır.
- Geri Gönderme Politikalarının Uygulanması: Yasal olmayan yollarla ülkeye giren veya ülkede kalma hakkı olmayan kişilerin, uluslararası hukuk ilkelerine uygun olarak geri gönderilmesi sağlanmalıdır.
- Uluslararası İşbirliğinin Artırılması: Göç veren, transit ve göç alan ülkeler arasında işbirliği yapılarak bilgi paylaşımı, ortak operasyonlar düzenlenmeli, göç yönetimi konusunda ortak politikalar geliştirilmelidir.
- Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi: Düzensiz göçün nedenleri ve sonuçları hakkında kamuoyunu bilgilendirmek, göçmenlere yönelik ayrımcılığı ve yabancı düşmanlığını önlemek için eğitim çalışmaları yapılmalıdır.
Türkiye'de Düzensiz Göç
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle düzensiz göç açısından önemli bir transit ülke konumundadır. Özellikle Suriye İç Savaşı sonrasında Türkiye'ye yoğun bir düzensiz göç akımı yaşanmıştır. Türkiye, düzensiz göçle mücadele konusunda çeşitli önlemler almakta, uluslararası işbirliğine önem vermektedir. Türkiye'deki Göç İdaresi Genel Müdürlüğü göçle ilgili işlemleri yürütmektedir.
Ayrıca Bakınız